Bale, bedenle müziğin uyum sanatı
“Parmak ucunuzda tüy gibi yükselin, sonra bir müddet o ÅŸekilde durmaya çalışın ve ileriki safhada ise yürümeye geçin. Parmaklarınız, kanasa bile yapın.â€
BALE, SPOR DEĞİL, SANATTIR!Tartışma bile kabul etmeyecek bir konu nerelere çekiliyor. “Bale ve antrenörâ€, yani Türkiye Dans Sporları Federasyonu “Bale Antrenörlüğü†programı açtı ve buna ilk tepkiyi, CHP Genel BaÅŸkan Yardımcısı Gamze AkkuÅŸ Ä°lgezdi verdi: “Sırf bir federasyona para kazandırmak için baleyi spor dalı saymak, baleyi tüm köklerinden koparıp yok etmek anlamına gelir. Devlet verdiÄŸi bu onayı derhal iptal etmeli†dedi. Bale ülkemizde nasıl baÅŸladı? Elbette Cumhuriyet kazanımlarının bir deÄŸeriydi. Atatürk’ün, Meclis’e sunduÄŸu önerge ile Ankara’da bir konservatuvar kurulmasına karar verildi. Yıl 1935, ünlü besteci Prof. Paul Hindemith Türkiye’ye geldi ve konservatuvar çalışmaları baÅŸladı. Tiyatro ve Opera Bölümü için Prof. Carl Ebert, Almanya’dan getirildi. 1936 yılında eÄŸitime baÅŸlandı ve resmi olarak ilk Devlet Konservatuarı 1940 tarihinde baÅŸlamış oldu. Bale ise dünyaca ünlü Ä°ngiliz dansçı ve koreograf Dame Ninette de Valois tarafından, 6 Ocak 1948 yılında Ä°stanbul YeÅŸilköy’deki Pansiyonlu Ä°lkokulu’nda “YeÅŸilköy Bale Okulu†adıyla baÅŸladı ve sonrasında 1 Ekim 1950 yılında Ankara’ya taşınan okul, Ankara Devlet Konservatuvarı’na baÄŸlı bir bölüm haline geldi.Ä°LK TEMSÄ°L ÇEÅžMEBAÅžI1965 yılında Dame Ninette de Valois’nın koreografisini gerçekleÅŸtirip sahneye koyduÄŸu, Ferit Tüzün’ün altı bölümden oluÅŸan “ÇeÅŸmebaşı Balesiâ€, dünya prömiyerini yaptığında “ilk fantastik Türk balesi†olarak tarihe geçti. Türk balesinden bir Meriç Sümen geçti; Rengin TaÅŸ; Sait Sökmen, Merih Çimenciler, hangi birini sayalım? Buralara gelmek sanatçılar için hiç kolay deÄŸil. Ama bizim ülkemizin, bale sanatını icra edenlerin giydikleri kostümden, sergiledikleri yorumlara kadar eleÅŸtirmekten öteye gitmeyen zihniyeti ÅŸimdilerde, balenin kıyımına hazırlanıyor. Bir balerin ya da balet onca acılara ve akıttığı tere, yaklaşık 15 sene, temsile göre 8-9 saat düzenli çalışma karşılığında acaba yaklaşık 56 saatlik antrenör eÄŸitimi ile bırakın bunu uygulamayı, estetiÄŸi ve balenin deÄŸerini nasıl kazandırabilir? Kim ya da kimler olacak bu antrenörler?SÄ°NEMADA BALE2018 yılında yönetmenliÄŸini Ralph Fiennes’in yaptığı “Beyaz Karga†filminde SoÄŸuk SavaÅŸ döneminde, sanatını icra edemeyecek duruma gelen ünlü balet Rudolf Nureyev’in hayatını, kendisi gibi bu uÄŸraÅŸ ve bu emeklerden geçmiÅŸ Ukraynalı dansçı, balet Oleg Ivenko canlandırmıştı. Yine aynı yıl gösterime giren Yuli’de modern balenin oluÅŸumunu ilk siyahi Kübalı Balet Carlos Agosta oynamıştı, yönetmeni ise bir kadındı, Bollain. Burada da Küba Ulusal Bale, Houston Bale, Amerikan Bale Tiyatrosu, ardından Londra Kraliyet Balesi’nde siyahi Romeo olan ilk balet unvanı alan sanatçının neler yaÅŸadığına tanıklık ediliyordu. 2010 yapımı, Natalie Portman’a ilk Akademi Ödülü’nü kazandıran Siyah KuÄŸu filmi ise uzun süre akıllardan çıkmadı. Natalie Portman’ın filmin neredeyse tümünde bedeninin sadece üstü kullanıldı, bale sahnelerinin tümünde dublör kullanılarak bir filmde en uzun süre dublör kullanılan film oldu. Çünkü baleyi, hiçbir sanatçı bale eÄŸitimi almadan yapamaz! Parmak ucunda durmak, jump, bacak açmak ve bunları müzikle uyumlu hale getirmek spor yapmakla eÅŸ deÄŸil. Türkiye’de ise bir Hülya Aksular varken sanatçının yaÅŸamını sinemaya taşımak yerine baleyi spor antrenörlerine teslim etmek hangi düşüncenin ürünü olabilir? Bale elbette bedeni çalıştıran bir etkinliktir ama ne futboldur ne halter! Bale; estetik, zerafet, incelik, sanatsal duyum ve müzikle uyum, ruh dinginliÄŸi, sahne yatkınlığıdır. Bırakın antrenörler, para için bile olsa baÅŸka dallarda serpilsinler. Güzel sanatların ve sporun izleyeni de farklıdır, bırakın bale onu izleyen, anlayan ve yapanlara kalsın!
Emel Seçen
Read more:
https://www.turkish-media.com/forum/topic/661902-bale-bedenle-muzigin-uyum-sanati/