News - Haberler
Öykü-romanda savaşlar, dramlar…
| Friday, 02.05.2021, 12:08 AM | (300 views)
Öykü-romanda savaşlar, dramlar…
Savaşlar, öncesi sonrasıyla insanlığın tarihinde keskin birer dönemeç oluşturuyor. Yaşam kavgası da buna eklendiğinde, altından kalkılamaz sorunlarla karşı karşıya kalıyor insan. Ama bunlar, geride yitik yaşamlar bıraksa da yenileri hep yaşanıyor yazık ki…
/Archive/2021/2/5/001041454-ic1.jpg Öyküler, romanlar farklı dilde, kültürde üretilse de deÄŸiÅŸik çaÄŸlarda, coÄŸrafyalarda geçen hikâyeler halinde önümüze gelse de insana yönelik birer dram halinde bizi etkilemeyi sürdürüyor, kuÅŸkusuz sürdürecek de.Sanat, edebiyat, yarattığı evrensel büyüyle, yaralı yanına merhem olurken insanın, yapayalnız geçen ömrüne de can yongası sunuyor. OkuduÄŸumuz her yapıt, bu gerçekliÄŸi bir kez daha fısıldıyor kulağımıza, bunun insanlık için soylu bir umar ürettiÄŸini gösteriyor.Bu konuda âdeta uygarlık teknesi, boy aynası oluÅŸturduÄŸu düşünülüp söylenen Anadolu’ya geldiÄŸinde sıra, birbirinden zengin masal, söylen zenginliÄŸi, anlatı çeÅŸitliliÄŸi, biçem fırdöndüsü de buna ekleniyor ayrıca.MUCÄ°ZE ÖZÃœNAL’DAN ‘SEMENDER SÖYLENCESİ’Mucize Özünal, Semender Söylencesi (Cumhuriyet, 2020) adlı romanında, Anadolu’nun toplumsal karmaÅŸalar, alt üst oluÅŸlarla geçen son yüzyılına farklı bakışla yönelip çoksesli anlatı düzleminde açık biçimli bir söylen-masal anlatısına dayalı halde bunu yeniden kuruyor, bizi bu sarmalla yüzleÅŸtiriyor.HoÅŸ, çocuklara dönük, özellikle Atatürk’ü, KurtuluÅŸ Savaşı’nı ele alan bu yönde anlatı yok deÄŸil, ama belleÄŸimi yokluyorum, masal-söylen havasında yapılandırılmış roman anımsayamıyorum. Bu yanıyla “KurtuluÅŸâ€la “KuruluÅŸâ€u açık biçimde masal-söylen biçemiyle özgün roman yapılandırması halinde baÅŸarıyla önümüze getiriyor Mucize. Ãœstelik bütün bütüne dramlar dizisi olarak iÅŸlediÄŸi halde, ustaca kurduÄŸu tersinlemenin getirdiÄŸi kıvrak oyunsuluk ve göz çelen dil cümbüşü aracılığıyla kuÅŸ gibi uçurduÄŸu romanı bir solukta da okutuyor.Gerçekten de Anadolu’nun bir tür “acılar tarihiâ€yken anlatılanlar, yazar, bunu bir sıra skeç, parodilerle örülü kabare oyunu ya da bir TV dizisi havasında ama Türkçenin yukarıdan esen gücüyle bir yelpaze halinde açımlıyor.Balkan bozgunuyla baÅŸlayıp Kafkasya’ya, OrtadoÄŸu’ya uzanıyor, her cephede yaÅŸanan çatışmalar, kırılmalar eÅŸliÄŸinde çekilmelerle sürüyor yapıt. Bu arada “gözleri çıralı kadınlarla adamlarâ€Ä±n yaktığı ateÅŸle “[h]ürriyet içün, kurtuluÅŸ içünâ€, “Heyyeti Temsiliye, Müdafaayı Hukuk†buluÅŸmalarına (120, 121) doÄŸru yol alınıyor. DoÄŸrusu Mucize, bugüne kadarki öykü-roman tüm verimlerinin ötesinde farklı bir kurguyla yapılandırıp öyle kotarmış romanı.DoÄŸu batı, kuzey güney harman yeri Anadolu’da şöyle der göç eden biri: “Harp çoktan bitti. Osmanlı yenildi. Åžimdi ardımıza deÄŸil, önümüze bakmak gerek. Bu son toprağımıza, ayaklarımızla sımsıkı basmalıyız.†(129) Bana mı öyle geliyor, gereÄŸince durulmadı sanki Semender Söylencesi üzerinde. Peki, Cumhuriyet okuru ayırdında mı Cumhuriyet Kitapları arasında çıkan romanın?/Archive/2021/2/5/001051954-ic2.jpgDÃœNYA DAMLASI…D.H, LAWRENCE’IN ‘TÄ°LKİ’SÄ°Mucize Özünal dışarıdan, bu arada Selanik’ten Anadolu’ya göçen insanların dramını alıyordu, D.H.Lawrence, Tilki’de (Çev.: Suat Ertüzün, Can, 2020) Birinci Savaşın bitimiyle yirmilerindeki delikanlının, askerlik yaptığı Selanik’ten çiftlik evine dönüşüyle tırmanışa geçen gerilimli iliÅŸkilere giriyor.Biri para, öteki emek gücüyle ortak olmuÅŸ iki genç kadın, “kümes hayvancılığı†yapmak üzere birlikte çiftlik almışlardır. Ancak “savaÅŸ haliâ€, iÅŸi “iyice güçleÅŸtir(miÅŸtir)â€. “SavaÅŸ baÅŸladığından beriâ€, “ormanın kıyısıâ€nda köy yakınındaki “taÅŸra yapısı†bu çiftliÄŸe bir “tilki musallat olmuÅŸtu(r)†ayrıca, “tavukları götürüyordu(r)â€. (12)Çiftlikte diÅŸil varlık olarak da öne çıkan emekçi ortak, günün birinde tilkiyle göz göze gelir. Kadın, “hayvan tarafından ele geçirilmiÅŸ gibi(dir)†(16) âdeta. Zaman bu sıkıntılarla akarken günün birinde, daha önce dedesine aitken savaÅŸ boyu süren askerliÄŸinde onu kaybettiÄŸinden habersiz delikanlı bir anda bu çiftliÄŸe, kadınların ağır taÅŸra yaÅŸamına katılıverir oldubittiyle.Ä°ngiliz edebiyatının usta kalemi Lawrence, delikanlının kadınlarla arasındaki gerilimi yükseltip, “uzun öyküâ€ye toplumsal-ruhsal gerilim odağında nefes nefese bir tartım getiriyor. Adamın çiftliÄŸe yerleÅŸme arzusu, korunaksızlık duygusu yaÅŸayan iki kadından emekçinin, kendini erkeÄŸin çekimine kaptırması, ayrıca orman nedeniyle doÄŸanın, toplum olarak köyün baskılaması okuru kıskıvrak anlatıya baÄŸlayacaktır.Bu arada delikanlının çiftliÄŸe yerleÅŸmesiyle tilki zaten içeri girmiÅŸtir artık. Âdeta bir oda tiyatrosu oyunu baÄŸlamında yapılandırdığı anlatısında yazar, bir yandan karakterler arasındaki çeliÅŸkiyle çatışmaya yoÄŸunlaşıyor öte yandan artalanda savaÅŸ sürerken ya da bittiÄŸinde insanların çektiÄŸi dramları anlatmaya giriÅŸmeden bize göstermenin yolunu buluyor.D.H.Lawrence’tan oyun, film izlercesine okuyacağınız bir yapıt: Tilki./Archive/2021/2/5/001105251-ic3.jpgÖYKÃœDENLÄ°K…MURAT ÇELÄ°K’TEN ‘EVE DÖNMEYEN HAYVAN’Murat Çelik’i daha önce okuduÄŸumu, hatta üzerine yazdığımı sanmıştım, öyle deÄŸilmiÅŸ; yazar dört kitap yayımlamış, ben sonuncusuna yetiÅŸmiÅŸim meÄŸer: Eve Dönmeyen Hayvan (Everest, 2019).Kendine özgü temelde, öyle yapılandırılmış bir öykü kitabı yapıt. Bir yanıyla baÄŸlamlı öyküler, evet, ancak aralarında gözlenen “baÄŸlamâ€, farklı bir ulamlamaya alınıyor. Bu yanıyla da özgün bana göre.Öte yandan dilde zengin bir sözcük daÄŸarı sergilemiyor belki yazar, ancak bunların farklı deÄŸiÅŸimlere dayalı kullanımı, Murat’ın, tepsi içinde dili renk yelpazesi yapıp dokuna oynaya bunları cince-hince hünerle sözdizimlerine yerleÅŸtirmesi, dikkatleri yansıtılan bu yaratıcılığa çeviriyor ister istemez. Bir ÅŸaire de bu yakışır ama. Yer yer ÅŸiirle kol kola olması olaÄŸan bu nedenle.Farklı bir alaysamayla da karşılaşıyoruz ayrıca. Bir çalım kara anlatıyla içlidışlı olsa da anlatılmayan, anlatının kendi içinden doÄŸan bir alaysama bu. Ne ki dönüp dolaşıp kaynaklandığı anlatıya giriyor yeniden, bu kez alabildiÄŸine koygun acıya dönüşüyor. Nitekim bütün alaysamalarını hüzünle kalaylayan, o parıltının içinden okura incecik içli duyarlıklar sunan bir yazar Murat.Bireyi aÅŸan, içinde debelendiÄŸi toplumsal yaÅŸama dönük geniÅŸ açılımlar getiren, anlatıda gereksinirliÄŸi karşılarken okur için alabildiÄŸine boÅŸluk bırakan farklı, zengin örüntülü anlatı damarıyla özgün öyküleme çabası, Murat Çelik’i öykücülüğümüz içinde seçkin bir yerde konumlandırıyor. Tanımak gerek onu.www.sadikaslankara.com, her perÅŸembe öykü-roman, tiyatro, belgesel alanlarında güncellenerek sürüyor.
M. Sadık Aslankara / Cumhuriyet Kitap Eki
Read more: https://www.turkish-media.com/forum/topic/662792-oyku-romanda-savaslar-dramlar%E2%80%A6/
Read more: https://www.turkish-media.com/forum/topic/662792-oyku-romanda-savaslar-dramlar%E2%80%A6/
Other News
Öncüler, akımlar, tekniklerle sanata giriş!
Uzaylılarıaslında 2017’de bulduklarınısöyleyen gökbilimci: 'Bilim insanlarıvazgeçti'
Volkan Demirel'den taraftara derbi mesajı: Rahat olun hafta sonu bayram olacak!
Ahmet NurÇebi'den Dorukhan Toköz açıklaması: Fenerbahçe'ye giderse bu durum beni rahatsız eder
KRT TV programcısıOsman Güdü'ye saldırı!
DSÖ’den koronavirüsün kökenine ilişkin açıklama
KKTC'de sokağaçıkma yasağıilan edildi
VakıfBank, yenilgisizçeyrek finalde
Abdullah Avcı: Trabzon geliyor!
Süleyman Soylu, Twitterüzerinden Twitter'ıhedef aldı