Turkish News Agency - TNA - THA

  https://www.turkishnewsagency.com/


140 yılönce hayata veda etti: Rus yazar Dostoyevski kimdir?

| Tuesday, 02.09.2021, 12:21 PM |


140 yıl önce hayata veda etti: Rus yazar Dostoyevski kimdir? 19'uncu yüzyılın ikinci yarısına damga vuran ve Batı'da en çok tanınan yazarlardan olan Dostoyevski, bütün bir yüzyıla damga vurmayı başardı. Peki Dostoyevski kimdir? Bugüne hangi eserleri bıraktı? /Archive/2021/2/9/125627218-254a017b-56b8-4364-b44a-7711304cfdcc5001845.jpgHem Rus hem de dünya edebiyatının öncü isimlerinden, söylediği her sözün ve kaleminden dökülen her cümlenin ayrı bir eser niteliği taşıdığı Rus yazar Fyodor Dostoyevski, 140 yıl önce bugün, 9 Şubat 1881’de hayata veda etti. Her daim yapıtlarıyla insanlara yol gösteren ve eserlerinde iyi kötü, zengin fakir ayrımını çok başarılı bir şekilde işleyen, edebiyatın öncülerinden olan Dostoyevski kimdir? Eserleri nelerdir? İşte Rus edebiyatçının hayatı…GENÇ YAŞTA HEM ANNESİNİ HEM BABASINI KAYBETTİDostoyevski 1821'de Moskova'da, yoksul bir evde doğdu. Doktorluk yapan alkolik, sinirli bir baba ve hasta bir annenin yanında mutsuz bir çocukluk geçirdi. Altı çocuklu ailenin ikinci çocuğuydu. Genç yaşta tüberküloz hastalığı yüzünden önce annesini, sonra babasını kaybetti. Babasının ölümünü kendisi istediği düşüncesi yüzünden depresyona girdi. Epilepsi hastalığı da bu yıllarda ortaya çıktı.‘YENİ BİR GOGOL DOĞDU’Annesinin ölümünden sonra Petersburg'daki Mühendis Okulu'na girdi. Okulu başarıyla bitirdikten sonra istihkâm bölüğüne girdi. Bir yıl sonra istifa ederek buradan ayrıldı. Ordudan ayrıldıktan sonra edebiyata yönelen Dostoyevski'nin ilk kitabı İnsancıklar, 1846 yılında yayımlandı. Dostoyevski, toplumunu acımasız kurallarında yaşlı bir adamın öksüz bir kıza duyduğu sevdayı iç dünyasındaki derin çatışmalarla işledi. Halkın sıcak ilgisiyle karşılanan bu kitap, eleştirmenlerden de övgüler aldı. Şair Nikolay Neksarov, Dostoyevski hakkında "Yeni bir Gogol doğdu" diye konuştu. Yazarlıkta ün sağladıktan sonra 1846 yılında Gogol esintileri bulunan kitabı Öteki (Dvoynik) yayımlandı. Yazar bu romanda, kendini ortadan kaldırmaya çalışan benzeriyle sürekli çatışma halinde bulunan bir memurun hikâyesini anlattı. Bu romanda ele aldığı çift kişilik temasını daha sonra bazı romanlarında kullansa da roman, Belinsky dahil hiçbir eleştirmence beğenilmedi. Eleştirmenler romanı sıkıcı buldu ve alay etti.1847 yılında ise Ev Sahibesi (Hozyayka) isimli romanı yayımlandı. Dostoyevski bu eseri ile de beklediği övgülerin aksine olumsuz eleştiriler aldı. Dostoyevski, ruhsal çöküntüye düştü ve üzüntüden hasta oldu. Ancak yazarlığı bırakmayan Dostoyevski, 1848 senesinde Beyaz Geceler (Belıye Noçi) ve Bir Yufka Yürekli (Slaboye Serdtse) adlı kitapları yayımlattı. Bir Yufka Yürekli, yazara itibarını yeniden kazandırsa da beklediği başarıyı elde edemeyen Dostoyevski'nin umudunu kırdı. Yazarlıkta umudunu kırılan Dostoyevski, politikayla ilgilenmeye başladı ve genç liberallerin (Tetrashevski) grubuna girdi./Archive/2021/2/9/125915277-35301526-3705-4770-a7ce-74550480b58c5001847.jpgİDAMDAN SON ANDA KURTULDUDostoyevski, 23 Nisan 1849 tarihinde devlet aleyhindeki bir komploya karıştığı iddiasıyla sekiz arkadaşı ve ağabeyi ile birlikte tutuklandı. Ölüm cezasına çarptırılan Dostoyevski, sekiz ay hapishanede yattıktan sonra diğer dokuz komplocu ile idam edilecekleri yere götürüldü. Tam kurşuna dizilmek üzerelerken af kararı çıktı. İdam cezası, dört yıl kürek ve altı yıl adî hapis cezasına dönüştürüldü. Sibirya'daki Omsk Kalesi'ne sürüldü. Suç ve ceza kavramları ile en yoğun şekilde burada tanıştı. Kürek mahkûmu olduğu süre içinde, kolları damgalandı, kafası tıraş edildi ve taş kırdı. Sara nöbetleri yüzünden birçok kere hastaneye kaldırıldı.Sürgünde geçirdiği dört senenin ardından 1854 yılında kürek cezasından kurtularak er rütbesi ile kışla hizmetine verildi. Semipalatinsk'te zorunlu ikamete mahkûm edildi. Burada bulunan Alayın Yedinci Hat Taburunda beş yıl görev yaptı. Subaylığa kadar yükseldi. 1857 yılının Şubat ayında, veremli ve dul Mariya Dmitriyevna İsayeva ile, subay kocasının ölümünden sonra evlendi. Dostoyevski, Isayeva ile ona acıdığı için evlendi.SUÇ VE CEZA’YI KÜÇÜK BİR OTEL ODASINDA YAZDI1859'da ordudan terhis edilerek Moskova dışında küçük bir yerde kalmaya zorlanan Dostoyevski, özgürlüğüne kavuştuktan sonra Petersburg'a döndü. Kardeşi Mihail ve arkadaşı N.N. Strahov ile birlikte Vremya (Zaman) ve sonra da Epoha (Dönem) adlı dergileri hazırladı. Bu dergilerde Slavcı düşünceyi savunduğunu belirten yazılar yazdı. Ezilenler (Unijenniye i Oskorblyonniye) ve Ölüler Evinden Anılar (Zapiski iz Mertvogo Doma) ile kendinden söz ettirdi. 1863 yılında arzuladığı Avrupa seyahatini gerçekleştirdi. Sara nöbetleri ve kumar borçları yüzünden sıkıntıya düşen ve yayımcılardan yazmadığı romanların avanslarını alarak yaşayan Dostoyevski, Yeraltından Notlar adlı yapıtı 1864 yılında yayımlandı. Suç ve Ceza (Prestuplenie i Nakazanie) ve Kumarbaz (İgrok) adlı yapıtları ise 1866 yılında yayımlandı. Dostoyevski, Suç ve Ceza'yı 1868 yılında Semipalatinsk'te bulunduğu zaman Roussky Slovo dergisi için uzun bir hikâye olarak tasarlamıştı./Archive/2021/2/9/125936621-4b9b9165-8d5c-4641-8d6f-83dd6e8812605001846.jpgYazar, küçük bir otel odasında ve kötü bir ekonomik durumla yazdığı Suç ve Ceza'yı 1866 yılında tamamlamıştı. Dostoyevski'nin yazdığı Budala (Idiot) eseri 1866, Ebedi Koca (Veçnıy Muj) 1870, Ecinniler (Besı) 1872 yılında yayımlandı. Bütün bu başyapıtlar birbirinin izledi. Karısı öldükten sonra sekreteri Anna Grigoriyevna Snitkina ile evlendi. Yeniden borçlanan ve kumaranelerde dolaşmaya başlayan Dostoyevski, bir kız çocuk sahibi oldu. Ancak kızı fazla yaşayamadı ve doğduktan kısa süre sonra öldü. Dostoyevski de bu yüzden büyük bir sarsıntı geçirdi. 1875'te Delikanlı (Podrostok), 1876'da Bir Yazarın Günlüğü (Dnevnik Pisatelya) ve 1879'da Karamazov Kardeşler (Bratya Karamazovi) adlı romanları yayımlandı. Hayatı boyunca eserlerinde işlediği temaları yeniden ele aldığı, insan duygularının derinliğine inen eserler yazan Dostoyevski, Karamazov Kardeşler'de Ivan ve Alyosha Karamazov adlı karakterler için filozof Vladimir Sergeyeviç Solovyov'dan ilham aldı. Zosima ve Alyosha'nın öne çıkacağı Bir Büyük Günahkarın Yaşamı adlı eseri tamamlayamadı.CİĞER KANAMASI GEÇİRDİ1881 yılının Ocak ayında ciğer kanaması geçirerek yatağa düştü ve 9 Şubat 1881 tarihinde, 59 yaşındayken öldü. Cenaze töreninde yaklaşık otuz bin kişi tabutunun arkasında yürüdü. ESERLERİRomanlarİnsancıklar (1846) "İkiz," "Öteki" (1846) Netochka Nezvanova (1849) Stepançikovo Köyü (1859) Ezilmiş ve Aşağılanmışlar (1861) Ölüler Evinden Anılar (1862) Yeraltından Notlar (1864) Suç ve Ceza (1866) Kumarbaz (1867) Budala (1869) Ecinniler (1872) Delikanlı (1875) Karamazov Kardeşler (1881)Kısa ÖykülerDokuz Mektupları Romanı (1847) Mr. Prokharçin (1847) Ev Sahibesi (1847) Polzunkov (1848) Bir Yufka Yürekli (1848) Kıskanç Koca (1848) Namuslu Bir Hırsız (1848) Bir Noel Ağacı Ve Düğün (1848) Beyaz Geceler (1848) Küçük Kahraman (1857) Amcanın Rüyası (1859) Tatsız Bir Olay (1862) Timsah (1865) Ebedi Koca (1870) Bobok (1873) Uysal Bir Ruh (1876) Köylü Marey (1876) Mesih'in Noel ağacı Boy de (1876) Bir Adamın Düşü (1877) Kurgusal olmayan eserlerYaz İzlenimleri Üzerine Kış Notları (1863) Bir Yazarın Günlüğü (1873-1881)  cumhuriyet.com.tr

Read more: https://www.turkish-media.com/forum/topic/663713-140-yil-once-hayata-veda-etti-rus-yazar-dostoyevski-kimdir/
TNA