'Şair, Edip, Dürüst Tüccar Leon Bahar’ı Takdimimdir'
Leon Bahar’ı Takdimimdir, vergi mağduru Yahudi tüccar Leon Bahar’dan kalan sürgün mektupları ve dilekçeler üzerinden İkinci Dünya Savaşı yıllarının Türkiye’sine ışık tutuluyor.
/Archive/2021/3/14/231716711-ic1.jpgLeon’un AÅŸkale’den karısı Jenny’ye gönderdiÄŸi tek fotoÄŸrafın arkasında ÅŸunlar yazılı: ‘’Canım karıcığım, Pırnakaban’ın bu köhne ortamında daha iyisini çektirmek mümkün olmadı. Açık havada çektirdiÄŸim bu fotoÄŸrafta da görebileceÄŸin gibi, birkaç tel dışında saçımda hiç beyaz yok... Uçup giden gençliÄŸimden bana kalan tek iz de bu zaten... Hasretle kucaklarım... â€Varlık Vergisi’nin 77. yılında, tam da verginin TBMM’de kabul edildiÄŸi tarih olan 11 Kasım’da okurla buluÅŸan Leon Bahar’ı Takdimimdir aynı hafta içinde ikinci baskıyı yaptı. Nurten Yalçın Erüs’ün kitabı, vergi maÄŸduru Yahudi tüccar Leon Bahar’dan kalan sürgün mektupları ve dilekçeler üzerinden Ä°kinci Dünya Savaşı yıllarının Türkiye’sine ışık tutuluyor.Kitabın kahramanı Leon Bahar vergi ilan edildiÄŸinde 38 yaşında. Sultanhamam’da küçük bir tüccar. Kendisine 120 bin TL vergi geliyor. Bu, ödenmesi mümkün olmayan bir tutar. Leon Bahar da ödeyemiyor ve Åžubat 1943’te AÅŸkale’ye sürgüne gönderiliyor. Oradan Sivrihisar’a sevk ediliyor.Ä°stanbul ile, Ä°stanbul’daki sevdikleri ile arasındaki mesafenin kısalması tek tesellisi oluyor, yoksa koÅŸullar AÅŸkale’den beter, sarı sıcakta uçsuz bucaksız bir bozkırın ortasında kalıyor öteki mükelleflerle birlikte...MÃœCADELE AZMÄ°...Leon Bahar’ın 1941 Mayıs ayında zorunlu askerlik vesilesiyle (Yirmi Kur’a Askerlik) Kandıra’ya gidiÅŸinden 1943 Åžubat ayında AÅŸkale’ye sürgüne gönderiliÅŸi ve aynı yıl Aralık ayı sonunda Sivrihisar’dan salıverilmesine kadar geçen zaman kitapta gerçek belgeler ve güçlü betimlemelerle hayat bulan usta bir kurguyla okura sunuluyor.‘’Bu kitap benim için bir iç huzurdur. Varlık Vergisi gibi acı ve karanlık bir dönemle yüzleÅŸmekten korkmadan, umuda ve insana dair, birlikte yaÅŸama umuduna dair not düşebilmiÅŸ olmanın huzurudur. Bunu yapmama, kahramanım yani hikayenin gerçek sahibi Leon Bahar, mücadele azmi, adalet arayışı ve eÅŸsiz muhakeme gücü ile imkan verdi’’ diyor Nurten Yalçın Erüs.LEON BAHAR’IN EDEBÄ° KİŞİLİĞİBelgelere uzun yıllar önce ekonomi gazeteciliÄŸi yaptığı dönemde ulaÅŸmış. Hemen yazmak yerine beklemeyi tercih etmiÅŸ.“Leon Bahar’dan bana kalan külliyatı çok önemsedim. Bu önemi, bu deÄŸeri hak eden çok kapsamlı bir içerik vardı elimde. Bir yandan haksızlığa uÄŸradığı kesin olan bir gayrimüslimin devletine yazdığı hak arama dilekçeleri; öte yandan sürgünden yazılan mektuplarla kamp yerinin, sürgün hayatının bugüne kadar hiç bilinmeyen ayrıntıları... Öte yandan bir baba, bir eÅŸ olarak yaÅŸadıkları. Karısına yazdığı aÅŸk dolu, hasret dolu mektuplar. Toplumsal vicdana seslenen kuvvetli metinler. Ä°ÅŸte bu külliyatı hazmettiÄŸimi, Leon Bahar’ın edebi diline yakınlaÅŸtığımı, dönem kitabı hassasiyetini karşılayacak araÅŸtırma ve bilgi derinliÄŸine ulaÅŸtığımı hissettiÄŸim an oturdum yazmaya†sözleri, kitabın ince örülmüş sıkı dokunmuÅŸ, oya gibi iÅŸlenmiÅŸ dünyasının, her biri özenle seçilmiÅŸ cümlelerinin ardındaki emeÄŸi anlamak için bir referans olabilir./Archive/2021/3/14/231754039-ic2.jpgPÃœR GERÇEĞİN BELGE VE MEKTUPLARIBiyografik romanlarda gerçek nerede baÅŸlar nerede biter, neresi kahramanın neresi yazarındır sorusu çokça merak uyandıran, cevabı da çoÄŸu zaman her okuru memnun etmeyen bir meseledir. Kitabın pür gerçeÄŸini romanın kahramanından kalan belge ve mektuplar oluÅŸturuyor. Belgeler arasındaki anlatımlar ise yazarın dönem araÅŸtırmalarından ve kendi yazınsal ve entelektüel birikiminden doÄŸmuÅŸ, iÅŸin kurgu tarafını oluÅŸturuyor. Ama kabul etmek gerekir ki yazar, gerçekle kurguda ya da bir baÅŸka deyiÅŸle kahramanı ile kendisi arasında tercihini daha çok Leon’dan yana kullanmış.“Okumaya meraklı, yazmaya meraklı bir adam Leon. Öğrenme merakı içinde. Fransızcayı da keman çalmayı da onca imkânsızlık içinde kendi kendine öğrenmiÅŸ... Güzelliklerden hoÅŸlanıyor. Kitabı her ÅŸeyi bilen -omniscient- tekniÄŸini kullanarak yazmaya çalıştım. Ama bildiÄŸim her ÅŸeyi, Leon’un da bildiÄŸini, hatta benden daha da iyi bildiÄŸini hissettirmeye çaba harcadım’’ diyor Nurten Yalçın Erüs.GERÇEK VATANSEVERLÄ°K!Gazete kupürleriyle, siyasi figürleriyle, ÅŸehrin türlü mekânlarıyla, devrin Türkiye ve dünya halleriyle, ekonomiyle, diplomasiyle, sanatla ilgili bir ansiklopedi dolusu bilgi var kitapta ama kahramanı ile okurunun arasına giren bir yazar yok karşımızda. BaÅŸka bir deyiÅŸle, okurun kahramana baÄŸlanmasını ÅŸansa bırakmamış Nurten Yalçın Erüs.Åžair Edip Dürüst Tüccar Leon Bahar’ı Takdimimdir; yazarının akıcı anlatımıyla NiÅŸantaşı, Bebek, Sultanhamam’dan baÅŸlayarak 1940’lı yılların Ä°stanbul’unu, HaydarpaÅŸa’dan Fındıklıyan Han’a Ä°stanbul’u güzelleÅŸtiren tarihi binaları ve ÅŸehre dair pek çok ayrıntıyı okuyucunun gözünde canlandırıyor.Bunun yanı sıra Kandıra’dan AÅŸkale’ye, AÅŸkale’den Sivrihisar’a uzanan bir Anadolu güncesine de ev sahipliÄŸi yapıyor. Bir karı kocanın zorunlu ayrılığını, çetrefilli aile iliÅŸkilerini, evlat sevgisini, dostlukların yarattığı mucizeleri, gerçek vatanseverliÄŸe dair samimi ifÅŸaatları ve adalete olan özlemi alabildiÄŸince derinlikli iÅŸleyen kitap, yeni yıl okumaları için kuvvetli bir tavsiye...Åžair, Edip, Dürüst Tüccar Leon Bahar’ı Takdimimdir / Nurten Yalçın Erüs / Kırmızı Kedi Yayınevi / 480 s.
Hande Sönmez
Read more:
https://www.turkish-media.com/forum/topic/671001-sair-edip-durust-tuccar-leon-bahari-takdimimdir/